Bára Grímsdóttir and Chris Foster
Icelandic folk music with traditional Icelandic langspil, guitar, kantele and Icelandic fiðla
Bára Grímsdóttir is simply one of Iceland’s best traditional singers. She is also widely respected in Iceland as a composer, especially of vocal music. She started life surrounded by the Icelandic folk music of her parents and grandparents on the family farm Grímstunga in the north of Iceland.
Bára has a special interest in the old rímur and kvæðalög styles of Icelandic folk music, but she also sings in other traditional styles, both secular and religious. She has performed with Steindór Andersen, toured in Europe and North America with Sigurður Rúnar Jónssonn and Njáll Sigurðsson and as a member of the group ‘Embla’, of which she was a founding member.
In her role as composer and arranger, Bára continues to draw on the well of traditional Icelandic folk music, while as a performer, she invests the traditional songs that she performs with a natural authority born from having been surrounded by them from birth.
reviews
Chris Foster grew up in the south west of England, where he first started singing folk songs. A master of his trade, he was recently described as “one of the finest singers and most thoughtful inventive guitar accompanists of English folk songs, meriting legend status.”
Over the past 40 years, he has toured throughout the UK, Europe, Canada and the USA and recorded six solo albums as well as working on many collaborative projects. Chris’ 2017 solo album 'HADELIN' was nominated in the 2018 BBC Folk Awards and his album 'OUTSIDERS' was a runner up in the fROOTS magazine poll of 300 critics and broadcasters for the best Folk / World Music CD of 2008.
On stage his fine musicianship and powerful singing is underpinned by an urbane wit and engaging enthusiasm, which draws his audiences into the ancient world of storytelling through song.
Since meeting Bára in 2000, Chris has become deeply interested in Icelandic folk music and has learnt to play the traditional Icelandic langspil and fidla (fiðla) as well as developing and adapting his innovative guitar style to the modal melodies of Icelandic folk music.
FUNI LIVE
'Singly, each singer is a great presenter of the music of a native island, but as a duo with great skill and musicality, they transform the music of their islands into universals.
Concert review the Folk Society of Greater Washington, USA
Bára Grímsdóttir and Chris Foster, quite frankly were something else! Their work is an authoritative mixture of Icelandic and English traditional singing and music... and it's as good as it gets! “They are just wonderful!”
Keith Kendrick, reviewing Funi in concert, England
“I would be happy to speak with any venue or promoter in support of hiring Funi”
Chris Foster and Bára Grímsdóttir were stellar members of our teaching and performing faculty in the summer of 2004, ’05, ’08, '11 and 2013. The duo's performances both on festival stages and in workshops were top-notch and well-received.
Walt Michael, Executive Director
Common Ground on the Hill, Maryland, USA
FUNI album
'It’s not every day that an unfamiliar, yet readily accessible new tradition comes along, so check this out.'
Nick Beale reviewing the FUNI CD in fROOTS magazine
“Funi puts the Icelandic folk music culture on the map of world music.”
Funi is a magnificent album, not only because of the music, but also because of the excellent lyrics and introductions to the songs in a folding digipak and 36 page booklet filled abundantly with old photographs. Funi is not only a feast for the eye, but also for the ears…. the CD remains fascinating from beginning to end.
Marius Roeting, New Folk Sounds magazine, Netherlands
FLÚR album
“It is testament to Grímsdóttir’s engaging delivery that they can hold a listener rapt, even if he or she doesn’t understand a word. They conjure up settings that are vivid and timeless. The album makes an eloquent case for why Icelandic folk music deserves a much wider audience.”
Oz Hardwick R2 magazine - July 2013
In an article about Harpa, Reykjavík's main concert hall, from the October 2013 Songlines magazine,
Editor, Simon Broughton wrote:
Harpa has an excellent record shop, 12 Tónar, which has a fantastic selection of Icelandic music... Here, I was struck by the album Flúr, by FUNI the duo of Bára Grímsdóttir and Chris Foster, singing traditional Icelandic repertoire and reviving traditional instruments like the langspil (bowed zither).
It is haunting and fascinating.
Folkwales on-line magazine - June 2013
Flúr is an old Icelandic word for “decoration”; that comes from the same root as the English words “flower” and “florid”. It can signify either musical or visual ornamentation. Bára and Chris, West Country-born who has since emigrated to Iceland’s capital, Reykjavik, have discovered and nurtured long-lost Icelandic folk songs, and present them beautifully and mysteriously with an austere, magical gesture.
That well-known Icelandic folk-pop singer, Björk, constructs some crazy, weird material for her programme, and the rest of Iceland’s culture and tradition wasn’t so far behind. Bára’s pure, high voice is gentle and appealing, with a deliciously harder edge; she plays kantele, a form of an Icelandic zither, and Chris adds guitar, harmony and langspil, an old Icelandic four-stringed instrument, with a sympathetic master’s touch. The whole shape of Iceland’s tradition is delicate and fragile, with a tendency to drift off into unearthly discords and jarring harmonies (Gott Ár Oss Geifi, translated as Give Us A Good Year.)
The tradition is not for the faint-hearted; it spins a familiar, reassuring cocoon around the listener, but just when you think it’s safe, it leaves you dangling vertiginously in the precipice where ancient, dark forces (could it be the Asitrú?) are snapping at your heels. Bára’s magnificent solo voice kicks off the desolate Æskustöðvarnar, before Chris joins her for the imposing Vatnsdalur and Ekkillinn Frá Alfrahamri. From then on, folk songs wash over one another like a relentless wave – and the guitar accompaniment which Chris generates on Með Silfurbjarta Nál is just stunning. Flúr takes some getting used to, but once it’s settled in, it’s your friend for life. How glad I am that I stuck with it.
Mick Tems
New Folk Sounds in Netherlands - September 2013
Björk en Sigur Rós hebben IJsland met eigentijdse, hedendaagse muziek op de muzikale kaart gezet. Maar traditionele muziek, of eigentijdse folk uit het vulkaneneiland moet je met een vergrootglas, haast een telescoop zoeken. Slechts een handjevol muzikanten houdt zich daarmee bezig. Absoluut kopstuk daarin in Bara Grimsdottir. De volksmuziek werd haar met de paplepel ingegoten en nog steeds is ze gepassioneerd bezig om haar eigen muzikale erfgoed uit te dragen.
Dat doet ze tegenwoordig samen met partner Chris Foster. Deze Brit is geen kleine jongen. In begin jaren zeventig van de voorgaande eeuw behoorde hij al tot het rijtje prominenten van de Britse zanger/folkgitaristen naast Martin Carthy, Nic Jones en Martin Simpson. Zijn fabuleuze gitaarspel is ook nu één van de pijlers in de begeleiding van het duo Funi. Enkele jaren geleden brachten ze al een (debuut-)cd uit die simpelweg Funi (vuur) getiteld was. Zowel muzikaal als qua productie (geluidstechnisch en vormgeving van het schitterende digipak, inclusief uitgebreid boekwerkje) behoorde het tot de hoogtepunten in dat jaar.
Flúr, dat zowel decoratie als bloemlezing betekent, is opnieuw een visueel, informatief en muzikaal meesterwerk. De liederen zijn geselecteerd uit de grote verzameling in het archief van het Árni Magnússon Institute. Van een deel is de auteur bekend, of de dichter. Daarnaast voegden Grimsdottir en Foster zelf teksten en melodieën toe, of bewerkten ze oude gedichten. Dit geheel in de traditie van de IJslandse volksmuziek, waar teksten en melodieën niet strikt aan elkaar gekoppeld waren. Elke zanger zong een tekst op een melodie die bij het metrum paste en omgekeerd. Vandaar dat er vele varianten van liederen te vinden zijn. Anderzijds zijn er de hymnen. Velen daarvan waren oorspronkelijk (semi-)religieuze liederen die in de koude, lange nachten in de huizen van de families werden gezongen, maar gaandeweg hun devote karakter verloren en werden gezongen omdat ze gewoon mooi waren. Veel van de overgeleverde liederen werden traditioneel onbegeleid gezongen. Op Flúr zijn daarvan een aantal voorbeelden te vinden. Doch het merendeel wordt wel begeleid. Op deze manier evolueert Funi de volksmuziek.
Naast Foster’s gitaar worden instrumenten gebruikt die standaard niet of nauwelijks in IJsland werden gespeeld, zoals de kantele en hammered dulcimer. Op enkele tracks van Flúr spelen gastmusici op saxofoon, contrabas en klarinet. Ook hiermee wijkt Funi dus af van het strikt traditionele concept. Echter, ze voegt ook lang verloren elementen – terug – in. Op het debuutalbum Funi hoorden we al de IJslandse fiola en de langspil. Die eerste is op Flúr niet aanwezig, de tweede uitgebreid. Het instrument lijkt op een vlier, maar wordt gestreken, met een stick geslagen en met de duim over de snaren bespeeld. Beide instrumenten werden opnieuw gebouwd naar oude afbeeldingen. Over de originele speelwijze is nauwelijks iets bekend en zowel het herintroduceren en het bespelen zelf is de derde innovatieve bijdrage van Funi aan de IJslandse volksmuziek.
De meeste liederen zijn slow ballads. Verwacht van IJslanders geen heupwiegers en kontenzwaaiers! Wel fraaie, haast serene liederen met mystieke klanken. Ze doen wat gedragen aan. Je wordt echter meegezogen in de betoverende sfeer die het duo schept. Luisterend naar de muziek kun je je een voorstelling maken van het desolate, verlaten eiland en haar natuurpracht. Toch zit er venijn in de songs. Ze worden krachtig en overtuigend gezongen door de klassiek geschoolde alt Grimsdottir. Er zijn tevens liederen die fel of huiveringwekkend klinken, zoals het slotlied Gott ar oss gefi.
Er zijn nogal wat overeenkomsten met de Nederlandse situatie betreffende de volksmuziek: een flinke verzameling van oud opgetekend werk (Meertens instituut – Árni Magnússon Institute), maar nauwelijks (jonge) muzikanten die oog/oor hebben voor al dat fraais. Ook in IJsland zwicht men liever voor Amerikaans gerelateerde importmuziek. Funi verdient derhalve waardering voor haar werk: een revival van het haast verloren gegane IJslandse muzikale erfgoed. En laat de muziek dan ook nog gewoon mooi zijn…..
Marius Roeting
fROOTS - issue number 360 - June 2013
Iceland has made a strong image for its pop and rock music, with Björk, Sigur Rós and others and Reykjavík‘s Airwaves festival; and for its visual art and dramatic volcanic landscape; and the Icelandic epic sagas are well known as literature, But very few Icelanders sing its traditional songs, even though many are archived in the Árni Magnússon Institute.
A leader among the exceptions is Bára Grímsdóttir, who has been singing and arranging old rímur ballads and other folk songs since she heard them on her family‘s farm as a child. A decade or so ago she met and subsequently married English folk musician Chris Foster. Since then the pair, as FUNI, living in Reykjavík, have not only been researching and working with the songs, which are traditionally unaccompanied, but to accompany them they‘ve brought back into use the old Icelandic instruments: the fretted dulcimer langspil and strange two-stringed fiðla. There‘s very little evidence of the playing styles of these instruments, save that both were bowed, so they‘ve had to deduce their own.
This, the second FUNI album, doesn‘t feature fiðla, but Chris‘ guitar, langspil and newly acquired hammer dulcimer and Bára‘s kantele provide a delicate ringing-stringed environment for most of the songs, while Bára sings some unaccompanied. Chris is now deeply immersed in Icelandic music and as well as having developed new new approaches to his already modal guitar style to fit these modal songs, he joins her on vocals, in Icelandic, for some tracks. Guests occaisionally contribute vocals, double bass, clarinet or sax.
The lyrics are mostly from named 19th and 20th century writers or poets. As Rósa Þorsteinsdóttir of the Árni Magnússon Institute points out in her introduction to the booklet notes, rímur lyrics and the kvæðalög melodies weren‘t firmly attached to one another; it was normal for singers to use or modify whichever tune appealed to them at the time. (Rósa herself has been a tireless worker on this material and advocate of making it available and used and she was key in the release of the archive compilation CD Raddir - Voices and Steindór Andersen‘s Rímur album).
Funi‘s melodies are mostly traditional, or new-composed as in the closer, a 17th century hymn text set by Bára in the voice-switching, medieval-sounding parallel fifths of tvísöngur style.
Not only is the music on Flúr attractive, melodious and varied, FUNI are pioneers in bringing Iceland‘s neglected song tradition appealingly into the light of the 21st century, where hopefully some of Iceland‘s many young musicians will pick up on its possibilities as they have so distinctly in pop and rock.
(Incidentally, the late and much-missed producer Hector Zazou told me when he was making his big Songs from the Cold Seas multi-artist project in the mid-1990‘s that he was having trouble finding anything in Iceland that could be regarded as traditional music, until he went for tea with Björk‘s auntie and so came across the song Björk sang for the album).
Andrew Cronshaw
Muzyka Islandzka in Poland
Współczesna muzyczna scena w Islandii ma się obecnie bardzo dobrze. Istniejące już grupy, jak i świeżo powstające tworzą nową muzykę, która odbija się coraz częstszym i szerszym echem w świecie.Na szczęście Islandia posiada też takie projekty muzyczne jak Funi, których na pewno jest mniej i nie są tak znane, a pomimo tego pozostają bezcenne dla tradycji i kultury kraju.
Funi to duet, który tworzą Bára Grímsdóttir i Chris Foster, grający razem niemal od 15 lat i na stałe mieszkający w Reykjaviku. Swój pierwszy album zatytułowany „Funi” wydali w czerwcu 2004 roku. Natomiast kolejny krążek „Flúr” ukazał się dopiero w kwietniu 2013 roku. Wydawcą albumów jest Green Man Productions. Pomimo tylko dwóch albumów, zapewniam, żeFuni jest duetem bardzo aktywnym. Koncertowali w całej Europie kontynentalnej, Islandii i Wielkiej Brytanii. Zorganizowali także 5 tras koncertowych w USA, a także występowali w Chinach.
Słowo funi w języku islandzkim oznacza płomień lub ogień.Cóż jest takiego wyjątkowego w ich muzyce? W czym tkwi nieoceniona wartość tego duetu?Otóż Bára i Chris są muzykami, którzy przygotowując materiał na swoje albumy sięgają do bogatej kolekcji starodawnych tekstów, utworów i wierszy znajdujących się w archiwach islandzkiego instytutu Árni Magnússon Institute. Jedne z nich posiadają swojego autorowi, a inne nie i przypisane są po prostu do folkloru i tradycji islandzkiej. Cechą charakterystyczną tych utworów było kiedyś to, że stały był w nich jedynie tekst, który był ważną informacją, niósł w sobie konkretny przekaz. Natomiast melodia tych utworów była zmienna i zależna od inwencji twórczej wykonawcy. Zatem tekst i melodia nie były ze sobą ściśle związane. Dlatego istniało wiele odmian danego utworu. Ponadto wiele z tych utworów początkowo miało charakter pieśni religijnych. Śpiewane one były w domach przez całe rodziny, podczas długich, zimnych nocy. Ale stopniowo, z czasem straciły one ten pobożny charakter i wykonywano je jedynie dla ich pięknego brzmienia.
Duet Funi korzysta z tych tekstów, aby tchnąć w nie nowe życie. Bára i Chris wskrzeszają tradycję i przywołują pamięć islandzkich przodków. Bardzo często wykorzystywane przez nich teksty pozostawały dotychczas zapomniane i ukryte pod grubą warstwą czasu. Niektóre zapisane w starych nagraniach, a inne jedynie w rękopisach.
W przeszłości, utwory te zazwyczaj były wykonywane a cappella. Obecnie jednak Bára i Chris dodają do nich muzykę. Czynią to jednak bardzo umiejętnie i ze smakiem. Kierują się pokorą i szacunkiem wobec kultury islandzkiej.
Funi oprócz wykorzystywania starodawnych tradycyjnych tekstów, tworzą swoją muzykę w większości przy pomocy starodawnych instrumentów, takich jak: langspil, fiðla, kantele, hammer dulcimer. Dokładną historię i budowę tych instrumentów można prześledzić na stronie zespołu, gdzie znajduje się osobna zakładka o instrumentach.
Bára Grímsdóttir i Chris Foster to bardzo wytrawni wykonawcy tradycyjnych pieśni Islandii, którzy dodatkowo do swojej twórczości wnoszą także pieśni angielskie oraz własne kompozycje, utrzymane w konwencji staroludowej.
Bára Grímsdóttir jest obecnie jedną z najlepszych wokalistek w Islandii wykonujących tradycyjne pieśni. Jest także powszechnie uznawana za wyjątkowego kompozytora, szczególnie muzyki wokalnej. Jej dzieciństwo spędzone w rodzinnym gospodarstwie Grimstunga na północy Islandii, jak i późniejsze życie przebiegało zawsze w otoczeniu ludowych pieśni. Bára szczególnie interesuje się starymi utworami: rímur i kvæðalög. Jako kompozytor cały czas czerpie inspiracje ze studni tradycyjnej muzyki islandzkiej, do której ma niesamowity szacunek.
Chris Foster dorastał w Somerset w południowo-zachodniej Anglii. Jest prawdziwym mistrzem w swoim fachu, czego dowodem jest to, iż niedawno napisano o nim jako o “jednym z najlepszych wokalistów i najbardziej wiarygodnych wykonawców i gitarowych akompaniatorów angielskich pieśni ludowych, czym zasługuje na statusu legendy“. Muzyk w ciągu ostatnich 40 lat koncertował w całej Wielkiej Brytanii, Europie, Kanadzie i USA. Nagrał sześć solowych albumów, a także brał udział w wielu muzycznych projektach.
Powróćmy jeszcze na moment do ostatniego albumu Funi zatytułowanego „Flúr”.Słowo flúr wywodzi się z tych samych językowych korzeni co angielskie słowo flower, ale w języku islandzkim oznaczadekorację. Słowo to odnosić się może zarówno do muzycznej jak i wizualnej ornamentyki.
Album „Flúr” zachwyca po wielokroć. Zarówno od strony literackiej, jak i muzycznej. Dodać tylko należy, że na ostatnim albumie do duetu dołączyli inni muzycy: Andri Eyvindsson (saksofon i śpiew); Birgir Bragasson (kontrabas); Hafsteinn Þórólfsson (wokal) i Lárus Grimsson (klarnet).Album zachwyca także pod względem produkcji. Odpowiedzialny za dźwięk i miksowanie albumu był Andri Eyvindsson. Natomiast masteringiem zajął się Hilmar Örn Hilmarsson.Na szczególną uwagę zasługuje także wydanie płyty. Album ma postać pięknego digipacku,który zawiera ilustrowaną 32 stronicową książeczkę z odpowiednim wprowadzeniem i tekstami utworów, zarówno po islandzkim jak i angielsku. Wszystko to wyśmienicie zaprojektowane przez artystkę Inga Elsa Bergþórsdóttir.
Na albumie „Flúr” umieszczono 15 utworów. Jest to niepowtarzalny zbiór pieśni, kvæðalag, tvísöngur i hymów opisujących tradycję najbardziej odległego narodu Europy. Większość tych utworów to utrzymane w wolnym tempie ballady, które posiadają w sobie niebywałą hipnotyzującą moc i wciągającą atmosferę, wywołaną mistycznymi lirykami i dźwiękami.
Marcin Kozicki
© 2024
